نکات ایمنی استفاده از مواد شوینده

هنگام استفاده از مواد شوینده به این نکات توجه کنید

هر ساله و در آستانه نوروز، مسمومیت‌های سطحی و شدیدی در اثر استفاده نامناسب از مواد شوینده در جامعه اتفاق می‌افتد و زنان به عنوان مدیر امور داخلی منزل که بیشترین مسئولیت را در نظافت خانه برعهده دارند، آمار بیشترین موارد مسمومیت خانگی را نیز به خود اختصاص می‌دهند. آسیب‌های بهداشتی هنگام استفاده از مواد شوینده ، ممکن است در کوتاه مدت اثر چندانی نداشته باشد، اما در بلندمدت مشکلات ریوی و پوستی، عوارض چشمی و آلرژی‌های مختلف تا سرطان را به همراه دارد.

کار‌شناسان بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد ترکیب مواد شوینده به مردم هشدار داده‌اند زیرا ترکیب مواد شوینده یا پاک کننده‌ها با مواد سفیدکننده در فضای کوچکی مانند حمام یا دستشویی خطرناک است. با ترکیب شوینده‌ها با سفیدکننده‌ها از فعل و انفعالات شیمیایی ترکیب این مواد، گاز کلر آزاد شده که با رطوبت مخاط دهان اسید کلریدریک ایجاد کرده که بسیار قوی و سوزاننده است و استنشاق آن در فضاهای کوچک علایم شدید تنفسی ایجاد می‌کند.

بد‌ترین شکل استفاده از پاک کننده‌ها :

بد‌ترین شکل استفاده از مواد شوینده و پاک کننده آن است که آن‌ها را با آب گرم مخلوط کنند یا از آن‌ها در محیط‌های بسته‌ای که بخار آب وجود دارد، استفاده شود.

نکات ضروری برای کاهش عوارض تنفسی و مسمومیت‌های مواد شوینده :

کار‌شناسان بهداشت محیط وزارت بهداشت برای کاهش عوارض تنفسی و مسمومیت‌ها به افراد توصیه می‌کنند که از مواد شوینده و پاک کنندهای استفاده شود که آسیب کمتری می‌رسانند، بطور مثال استفاده از پودرهای شوینده که آنزیم هم دارند، بسیار ایمن‌تر از استفاده از مواد سفیدکننده‌ای است که بخار دارد. استفاده از پاک کننده استاندارد و خودداری از مصرف مواد شوینده و پاک کننده‌ها در فضاهای بسته، از دیگر توصیه‌های کار‌شناسان وزارت بهداشت است. بخار متصاعد شده از ترکیب جوهرنمک و وایتکس بسیار برای چشم، پوست و ریه خطرناک است، بنابراین باید از ترکیب این دو ماده جدا پرهیز شود.

همچنین هنگام شست و شوی حمام و دستشویی باید از ماسک‌های محافظ استفاده شده و پنجره‌ها باز و تهویه روشن باشد تا جریان هوا برقرار شود. بسیاری از مواد ضد عفونی کننده به راحتی از ماسک‌های کاغذی عبور می‌کنند و می‌توانند موجب آسیب ریه شوند بنابراین تهویه مناسب محل، روشن کردن هواکش و بازکردن پنجره‌ها، استفاده نکردن از محلول‌های غلیظ و بستن دستمال ضخیم مرطوب روی دهان و بینی می‌تواند تا حد زیادی از بروز آلرژی‌ها و پیشگیری از این مشکلات کمک کند.

کار‌شناسان وزارت بهداشت از مردم می‌خواهند که به توصیه‌های ایمنی روی برچسب محصولات مانند پوشیدن دستکش و ماسک هنگام استفاده از محصولات سوزاننده، توجه کنند. استفاده از مواد شوینده شیمیایی ممکن است موجب تشدید بیماری‌های قلبی، عروقی و ریوی شود؛ مواد شوینده شیمیایی روی زنان باردار، افراد مسن و کودکان بیشتر آسیب رسان است. افراد هنگام استفاده از شوینده‌ها باید مطمئن شوند که استفاده، نگهداری و دفع این موادشیمیایی، مطابق با دستورالعمل سازنده است.

نگهداری از مواد خطرناک پاک کننده در مکانی دور از دسترس کودکان، محکم بستن در محصولات شیمیایی و پاک کننده‌ها و نگهداری از فرآورده‌های حاوی موادشیمیایی پرخطر در ظروف ویژه از دیگر توصیه‌های کار‌شناسان وزارت بهداشت درباره مواد شوینده و پاک کننده به شمار می‌رود. در صورت جابجا کردن مواد شوینده و پاک کننده، بقیه ماده باید به ظرف اصلی بازگردانده شود؛ هرگز نباید برچسب روی ظروف مواد شیمیایی را برداشت، اگر برچسب روی ظروف دچار پوسیدگی شد لازم است دوباره روی آن بر چسب زده شود.

بیماری های تنفسی و مشکلات بلع غذا ، دردهای شدید گلو ، بینی و چشم را از عوارض تماس با این گونه مواد شیمیایی است و این مواد باعث کاهش بینایی می شوند. سوزش مری ، تهوع ، استفراغ همراه با خون و دردهای شکمی از عوارضی هستند که هنگام تماس با مواد شوینده و پاک کننده ها در دستگاه گوارش بروز می کنند. کاهش ناگهانی فشار خون و بی حالی از دیگر عوارض تماس مستقیم و زیاد با مواد شیمیایی است ، تماس زیاد با مواد شیمیایی مشکلات پوستی ، تحریک و سوزش پوست را به وجود می آورند.

اقدام ضروری در مسمومیت‌های ریوی

اولین و بهترین اقدام برای مسمومان ریوی، خروج سریع فرد از محل سربسته و استفاده از هوای آزاد و قرار گرفتن در معرض جریان هوا است زیرا استنشاق هوای تازه، تنفس را تسهیل کرده و موجب آرامش می‌شود. همچنین استفاده از بخور به ویژه بخور سرد بسیار کارآمد بوده و خودداری از صحبت کردن نیز مفید است. ارجاع هرچه سریع‌تر آسیب دیدگان و مسمومان به پزشک یا تماس با اورژانس در این موارد ضروری است.

آسیب ناشی از مواد شوینده بر چشم

انواع مواد شیمیایی می‌توانند به چشم آسیب برسانند، مواد شوینده و رنگ بر از جمله خطرناک‌ترین مواد برای چشم به شمار می‌روند و در صورت تماس با چشم به سرعت قرنیه را زخم کرده و حتی در موارد شدید‌تر می‌توانند به سوراخ شدن کره چشم منجر شوند. مواد شوینده همچنین می‌توانند موجب ایجاد زخم‌های شدید در پلک شده و چسبندگی‌های کره چشم و پلک را به همراه داشته باشند. آسیب ناشی از این مواد ممکن است آن قدر جدی باشد که بینایی به طور کامل از بین برود بنابراین استفاده از عینک حفاظتی جهت کاهش آسیب چشم‌ها توصیه می‌شود.

اگر هنگام استفاده از مواد شوینده ، ضدعفونی ، سفیدکننده و پاک کننده ها ، مواد شیمیایی موجود در آنها به چشم پاشیده شد ، فورا چشم را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زیر شیر آب قرار داده سپس به پزشک مراجعه شود.

نکات ایمنی و بهداشتی در نگهداری و استفاده از مواد شوینده

امروزه با توجه به تنوع در تولیدات کارخانه ای مواد شوینده ، سفیدکننده و مانند آنها امور شستشو و بطور کلی تمیزکاری در خانه و یا حتی محیط های دیگر نه تنها سرعت یافته، بلکه راحت تر شده است. البته مواد طبیعی گوناگونی مانند نمک طعام، آب لیموترش، گلیسرین، سرکه سفید، جوش شیرین و… نیز وجود دارند که برای لک بری و سفید کردن مورد استفاده قرار گرفته و بسیار مفید نیز هستند، ولی برای کلیه موارد کافی نبوده لذا همه ما مجبور به استفاده از محصولات شیمیایی کارخانه ای هستیم که استفاده از آنها نیازمند رعایت نکاتی است که در ذیل به آنها اشاره می شود:
– مواد شوینده ، ضدعفونی کننده و سفیدکننده را در کمد نگهداری کنید که در آن قفل شده و قابل دسترس بچه ها نباشند.
– قراردادن موادی از این دست در کابینت های زمینی آشپزخانه، ممکن است خطرات بسیاری را برای کودکان ایجاد کند.
– اگر در خانه تان با یکی از مواد یاد شده، مشغول کار هستید و کودک شما در نزدیکی تان مشغول بازی است به هنگام ترک آن مکان حتی بطور موقتی برای جوابگویی زنگ در یا تلفن، کودک را به همراه خود ببرید.
– بر روی قوطی مواد یاد شده حتما برچسبی حاوی نام کالا و جمله «خوردنی نیست» بچسبانید.
– به هنگام استفاده از مواد شوینده از دستکش و عینک استفاده کنید، زیرا ممکن است این مواد قابل اشتعال و انفجار باشند.
– اگر از مواد سفیدکننده و انواع اسیدها استفاده می کنید، مراقب باشید که به پوست، چشم و حتی لباس شما نپاشد. در صورتی که حتی قطره ای از آن با چشم شما تماس پیدا کرد، به سرعت چشم تان را با آب فراوان بشویید.
– هنگامیکه برای شستشوی سرویس های بهداشتی از مواد فوق استفاده می کنید، حتما پنجره ای را در آن مکان باز کرده و در صورت وجود هواکش، آن را روشن کنید. در ضمن برای شستشو از آب داغ استفاده نکنید، زیرا بخارات ناشی از محلول آب داغ و مواد شوینده، سبب مسمومیت تنفسی شود.
– از کار با مواد شیمیایی قابل اشتعال در نزدیکی شعله گاز بپرهیزید، زیرا ممکن است همین بی احتیاطی سبب بروز آتش سوزی عظیمی در خانه تان شود.
– هرگز مواد شوینده مختلف را با هم دیگر مخلوط نکنید. اگر یک محصول شوینده برای پاک کردن سطحی کافی و کارساز نباشد، ابتدا با دستمال نمدار مواد قبلی را کاملا از روی سطح زدوده، سپس مواد جدید را استفاده کنید.
– هنگام کار با مواد شوینده و پاک کننده ها از استعمال دخانیات پرهیز شود.

– بهتر است مواد شیمیایی در سرویس های بهداشتی و در محلی امن و دور از دسترس کودکان قرار داده شود.

– همواره ظروف مربوط به نگهداری مواد شوینده را مورد بررسی قرار دهید تا مایعات داخل آن به خارج نفوذ نکند.

– مادران شیرده بیش از دیگر گروه ها در معرض آسیب پذیری مواد شیمیایی هستند ، این افراد باید از تماس با سفیدکننده و ضدعفونی کننده ها پرهیز کنند.

منابع : دوستان/روزنامه ابتکار/بیتوته