یکی از بهترین نمونهها برای درمان گیاهی گلپر (Heracleum persicum) است، گیاهی که به خاطر خاصیت تحریک گوارش و ضدعفونیکنندگی، موردتوجه درمانگران گیاهی بوده است. در اینجا با برخی از خواص این گیاه شگفتانگیز آشنا میشوید:
نامگذاری جایگزین و گسترش
گیاه Heracleum persicum معمولاً با نامهای محبوبتر گلپر (golpar) یا علف پارسی (Persian Hogweed) نامیده میشود. این گیاه گلدار همانند هویج متعلق به خانواده Apiaceae بوده و بومی ایران است. این گیاه بهصورت وحشی در نواحی کوهستانی مرطوب بهصورت گسترده رشد میکند. گلپر در اوایل قرن نوزدهم به اسکاندیناوی برای مصارف تزئینی برده شد و اکنون در نروژ و سوئد گیاهی متداول بوده و بهعنوان نخل ترومسو (Tromso Palm ) شناخته میشود.
توصیف
گلپر گیاهی چندساله است که در صورت بالغ بودن ارتفاع آن معمولاً بین ۱.۵ تا ۲ متر است. ساقه آن که چند رنگه بوده و رنگهای قرمز و قهوهای در آن دیده میشود، ضخیم، توخالی، و پوشیده با کرکهای زبر است. این ساقهها، عطری همانند انیسون (بادیان رومی) دارند. برگهای بیضوی گلپر در بخش زیرین پوشیده از کرکهای کوچک و پرتراکم است.
گلهای گیاه گلپر دارای یک جام گلبرگ سفید پنج پر هستند که ۲.۵ سانتیمتر پهنا دارد. این گیاه از مرداد تا مهر شکوفه میدهد. پس از گردهافشانی، گلها به میوههای بیضیشکل پهن تبدیل میشوند که بزرگتر از ۸ میلیمتر نیستند و حاوی تخمهای فراوان میباشند.
مصارف غذایی و خوراکی
تخم گلپر در غذاهای ایرانی بهعنوان طعمدهنده اهمیت زیادی دارد. غلاف نازک حاوی تخم با عطر کمی تلخ و متمایزش شناخته میشود و بهصورت پودر و خشک به فروش میرسد. فراورده حاصل را میتوان بر روی باقلا، لوبیا، نخود، مرغ و سیبزمینی پاشیده و مصرف کرده اما غالباً در آمادهسازی برنج، سوپ و خورشت نیز استفاده میشود. ترکیب گلپر با سرکه، سسی عالی برای برگ کاهو است. برگهای تازه و ترد این گیاه گاهی اوقات درترشی استفاده میشود.
داروشناسی
گلپر حاوی طیف وسیعی از ترکیبات فعال فیزیولوژی مانند اسیدهای ارگانیک، تانن، نمکهای معدنی ضروری، ویتامینها، آلکالوئیدها، تریترپنها و ترپنوئیدها است. این گیاه منبع طبیعی باارزشی از آنتیاکسیدانها است.
فواید و کاربردهای دارویی
سنت قدیمی مصرف گلپر در طب سنتی ایران اخیراً مورد تأیید تحقیقات و بررسیهای بالینی مدرن قرارگرفته است. به همین دلیل طبیبان گیاهی معاصر داروهایی که از این گیاه بهدستآمده است (بهخصوص روغن استخراجشده از آن) را بهعنوان آنتیاکسیدان قوی و عامل ضد تشنج، تجویز میکنند. علاوه بر این، عصاره هیدروالکلی بهدستآمده از این گیاه به خواص قدرتمند ضد درد و ضدالتهاب و مفید در مقابل انواع مختلف دردها و تورمها شناختهشده است.
بهعلاوه داروهای بهدستآمده از این گیاه (و نیز مصرف آن بهعنوان طعمدهنده در انواع غذاها) به کاهش نفخ و آرام کردن ناراحتی معده و روده مشهور است. به علت میزان نسبتاً زیاد ترپنوئیدهای گلپر (مانند eugenol، cineol و linaool) عصاره آن از خواص آرام بخشی، بیحسکننده و شل کننده عضلات برخوردار است که این ویژگی در رفع اسپاسم و گرفتگیها، تشنج و حمله مفید است.
فعالیت قدرتمند آنتیاکسیدانی
علم پزشکی به ما آموخته است که رادیکالهای آزاد نقش چشمگیری در بسیاری از بیماریها مانند اترواسکلروز (تصلب شرایین)، بیماری قلبی ایسکمی، سرطان، آلزایمر و یا پارکینسون ایفا میکند. درعینحال موجب فرایند پیری نیز میشود.
ظرفیت آنتیاکسیدانی گلپر میتواند با این رادیکالهای آزاد مقابله کند بنابراین خطر بیماریهای مختلف ازجمله بیماریهای ذکرشده را کاهش میدهد. بهعلاوه این مواد آنتیاکسیدانی عملکرد ضدالتهابی دارند که مصرف سنتی این گیاه برای رفع درد و التهاب را تأیید میکند.
بهعلاوه محصولات همیوپاتی بهدستآمده از این گیاه به میزان قابلتوجهی فرایند پیری و بروز مشکلات مرتبط با آن را کند میکند (کاهش حافظه، ضعف سیستم ایمنی، از بین رفتن سلولها و از این قبیل موارد). به همین دلیل گلپر به شما کمک میکند سالم بمانید و احساس شادابی و سرزندگی داشته باشید.
عامل قدرتمند ضد قارچی و ضد میکروبی
همچنین یکسری شواهد علمی وجود دارد که عملکرد تعدیل ایمنی گلپر را تأیید میکند به این معنا که داروهای همیوپاتی تهیهشده از گلپر پاسخ ایمنی نسبت به عوامل پاتوژن را بهبود میبخشد. همچنین خواص ضد قارچی و ضد میکروبی نیز در گلپر وجود دارد که نقش مهمی در دفع مهاجمان زیانبخش دارد.
میتوانید از این خاصیت شفابخشی گلپر با مصرف عصاره روغن آن بهره ببرید. میتوانید گلپر را از عطاریها یا فروشگاهها تهیه نمایید یا بهصورت آنلاین خریداری کنید.
کاربردهای دارویی دیگر
طب سنتی گلپر را بهعنوان داروی ضدبارداری طبیعی برای زنان توصیه میکند (که بهتر است در ابتدای دوران بارداری نیز مصرف نشود) اما شواهد بالینی کمی این کاربرد را تأیید میکند.
ملاحظات و احتیاط
خطرات بسیار معدودی پس از مصرف دارویی گلپر گزارششده است. اگر از دوز توصیهشده بیشتر مصرف شود، عملکرد فیزیولوژی شل کننده عضلات تأثیر جلوگیری از تحرک خواهد داشت به همین علت سوء استعمال چنین درمانهایی ممکن است به بیهوشی موقتی و حساسیت شدید دستوپا منجر شود.
به خاطر داشته باشید باوجود تأثیرات مفید فراوان گلپر، همه گیاه دارویی تحت همه شرایط بیخطر نیستند، به همین علت درصورتیکه میخواهید مصرف دارویی داشته باشید باید توصیههای پزشکی را در این زمینه دریافت کنید تا از هرگونه عارضه جانبی جلوگیری کنید. سالم و بیخطر بودن درمان بستگی به شما دارد .
wiki.5040.ir