شرط پایان خدمت برای وام فرزندآوری و ازدواج حذف شد

امسال به سربازی نرفته ها وام فرزندآوری و ازدواج تعلق می گیرد

سه روز پیش بانک مرکزی بخشنامه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و فرزندآوری را مطابق با قانون بودجه سال ۱۴۰۲ برای اجرا به شبکه بانکی ابلاغ کرد و طبق این بخشنامه، امسال به سربازی نرفته‌ها، علاوه بر وام ازدواج، وام فرزندآوری هم تعلق می گیرد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، مطابق با قانون بودجه امسال (۱۴۰۲)، تسهیلات موضوع تبصره ۱۶ این قانون که شامل وام ازدواج و فرزندآوری هم می شود از حکم موضوع ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی مستثنی است.

بر اساس ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی دریافت هرگونه وام مستلزم ارائه مدرک دال بر رسیدگی به وضع مشمولیت وظیفه عمومی مردان است. اما چند سالی هست که دیگر وضعیت نظام وظیفه به عنوان شرط پرداخت وام ازدواج مطرح نیست و پرداخت وام ازدواج به مردان از این شرط مستثنی شده است.

با این حال در یک سال و نیم گذشته و پس از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و مکلف شدن بانک ها به پرداخت وام فرزندآوری، چالش وضعیت نظام وظیفه مردان برای بانکها و دریافت کننده این تسهیلات پررنگ شد.

گرچه در سال گذشته هم بانک مرکزی خواستار مستثنی شدن این وام از شرط مذکور شده بود اما نهایتا به نتیجه‌ای نرسید و مردان سربازی نرفته نتوانستند در یک سال و نیم گذشته وام فرزندآوری دریافت کنند.

امسال چهار نوع وام به سربازی نرفته ها پرداخت می شود

حالا اما مطابق با قانون بودجه امسال (۱۴۰۲) چهار نوع تسهیلات ازدواج، فرزندآوری، تسهیلات قرض الحسنه ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن و نیز تسهیلات مربوط به تامین جهیزیه کالای ایرانی که همگی جزو مواد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هستند؛ از حکم موضوع ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی مستثنی شده‌اند و مردان سربازی نرفته می‌توانند تسهیلات یاد شده را امسال دریافت کنند.

وام ازدواج

مطابق با قانون بودجه امسال مبلغ وام ازدواج که به پرداخت آن در ماده ۶۸ قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است؛ در سال جاری (۱۴۰۲) برای دختران زیر ۲۳ سال و پسران زیر ۲۵ سال ۲۲۰ میلیون تومان و برای سایرین ۱۸۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

این تسهیلات به هر یک از زوج‌هایی که تاریخ ازدواج آنها بعد از ۱/۱ /۱۳۹۸ است تعلق می‌گیرد و دوره بازپرداخت آن ۱۰ ساله است.

وام فرزندآوری

مطابق با قانون بودجه امسال مبلغ وام فرزندآوری که به پرداخت آن در ماده ۱۰ قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است؛ در سال جاری (۱۴۰۲) تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری به ازای فرزند اول ۳۰ میلیون تومان، به ازای فرزند دوم ۶۰ میلیون تومان، به ازای فرزند سوم ۹۰ میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم ۱۲۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم و به بعد ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت شود.

وام مذکور برای فرزندانی است که از سال ۱۴۰۰ به بعد به دنیا آمده‌اند و متقاضیان حداکثر تا دو سال پس از تولد فرزند می‌توانند درخواست دریافت وام فرزندآوری را ثبت کنند.

وام ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن

طبق ماده ۶۹ قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف به پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن برای خانواده های فاقد مسکن که از ابتدای سال ۱۳۹۹ به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر می‌شوند، است.

در همین راستا برای سال ۱۴۰۲ تسهیلات قرض الحسنه ودیعه مسکن یا خرید یا ساخت مسکن برای خانواده‌های فاقد مسکن که از ابتدای سال ۱۳۹۹ به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر می‌شوند را ۲۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.

وام تأمین جهیزیه کالای ایرانی و لوازم خانگی

مبلغی از منابع ماده ۶۸ قانون «جوانی جمعیت» نیز باید برای تأمین جهیزیه با کالای ایرانی به ستاد اجرائی فرمان امام (ره) اختصاص یابد.

در همین راستا بر اساس تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان (همت) اعتبار از منابع صدر این تبصره با معرفی کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی کل کشور و ستاد کل نیروهای مسلح و بسیج سازندگی جهت تأمین جهیزیه کالای ایرانی و لوازم خانگی زوج‌هایی که از تسهیلات قرض الحسنه ازدواج یا فرزندآوری استفاده نکرده‌اند به نهادهای مزبور اختصاص می یابد.

ضامن چه می شود؟

پس از اعتبارسنجی متقاضیان تسهیلات موضوع این تبصره، در صورت عدم تکافوی اعتبار آنها، به منظور تأمین رکن ضامن، بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظف اند با توثیق حساب یارانه یا سهام عدالت متقاضیان یا بستگان درجه اول از طبقه اول آنها یا سایر دارایی‌های مالی وی یا تنها دریافت یک فقره سفته و یک نفر ضامن نسبت به پرداخت تسهیلات اقدام کنند.

عدم اجرای هریک از بندهای این تبصره مشتمل بر تأخیر در پرداخت این تسهیلات یا دریافت ضمانت فراتر از حدود این قانون نیز تخلف محسوب شده و در مراجع ذیصلاح قابل پیگیری است.

متقاضیانی که قبلا ثبت نام کرده‌اند هم می توانند مبالغ امسال را دریافت کنند

همچنین متقاضیانی که قبلاً در سامانه مربوطه ثبت نام کرده‌اند، در اولویت پرداخت تسهیلات یادشده هستند و تسهیلات مذکور با توجه به شرایط متقاضیان، برای  تمامی افراد در صف (ثبت نام شده در سال ۱۴۰۲ و سنوات قبل) مطابق با مبالغ مندرج در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور قابل پرداخت خواهد بود.

بنابراین متقاضیانی که قبل از سال ۱۴۰۲ نسبت به دریافت هر یک از چهار نوع وام یاد شده اعم از ازدواج و فرزندآوری ثبت نام کرده اما هنوز وامی دریافت نکرده اند هم می توانند مبالغ امسال را به عنوان وام دریافت کنند.

شرط داشتن پایان خدمت برای دریافت وام فرزندآوری و ازدواج حذف می شود

(۱۴۰۱/۰۹/۱۵) اگر طرح دو فوریتی “الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت” در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تصویب شود، کش و قوس یک ساله سازمان وظیفه عمومی با بانک مرکزی بر سر پرداخت تسهیلات فرزندآوری به پدرانی که سربازی نرفته‌اند، پایان می‌یابد و مردان سربازی نرفته مشمول دریافت وام ازدواج و وام فرزندآوری می‌شوند.

براساس جزء دو بند الف تبصره ۱۶ قانون بودجه سال جاری، تسهیلات فرزندآوری به پدرانی که فرزندانشان از ابتدای سال ۱۴۰۰ متولد می‌شوند، تعلق می‌گیرد. مبلغ این وام به ازای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم به بعد ۱۰۰ میلیون تومان است.

بانک‌ها مکلفند مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، با أخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر به پرداخت تسهیلات فرزندآوری اقدام کنند و در مورد تولد فرزندان دوقلو و بیشتر نیز به ازای هر فرزند یک وام تعلق می گیرد و ترتیب تولد لحاظ می شود.

همچنین تسهیلات فرزند بدون الزام به سپرده گذاری و با شش ماه دوره تنفس برای شروع اقساط پرداخت می‌شود و متقاضیان واجد شرایط حداکثر تا ۲ سال پس از تولد فرزند، می‌توانند نسبت به دریافت این وام اقدام کنند.

طبق اعلام بانک مرکزی از زمان ابلاغ شیوه نامه مربوطه (۳۱ فروردین) تاکنون ۵۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه فرزند به مبلغ ۲۰.۱ هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است.

چرا برخی استان‌ها شامل دریافت «وام فرزندآوری» نمی‌شوند؟

با این حال طبق تبصره ذیل بند “ت” ماده یک قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت،  اعطای کلیه­ امتیازات و تسهیلات این قانون از جمله وام فرزندآوری مشروط به آن است که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه پدر یا فرزند، بالای ۲.۵ نباشد.

همین امر باعث شده است پدران در استان‌هایی نظیر سیستان و بلوچستان که نرخ باروری آن بالا است؛ مشمول دریافت تسهیلات وام فرزندآوری نشوند.

برای مثال سیستان و بلوچستان آخرین استان در میزان پرداختی‌های وام فرزندآوری است و از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه میزان دریافت وام فرزندآوری در این استان تنها ۰.۰۸ درصد بوده است.

این امر در حالی است که طبیعتا پدرانی که فرزندان بیشتری دارند نیازمند حمایت مالی بیشتری برای تامین هزینه‌های فرزندان هستند.

کدام استان‌ها وام فرزندآوری بیشتری دریافت کرده‌اند؟

مهدی متقی فر، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان پیش‌تر درباره پرداختی‌های وام فرزندآوری با بیان اینکه تعداد در صف ماندگان دریافت این وام یعنی کسانی که مدارک را تکمیل کرده و منتظر دریافت وام هستند زیاد است، به ایسنا توضیح داده بود: «از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه، ۱ میلیون و ۷۳۱ هزار و ۴۱ نفر برای دریافت وام فرزندآوری ثبت نام کرده‌اند که از این بین تنها ۳۸۳ هزار و ۳۷۷ فقره وام فرزندآوری پرداخت شده است.  در واقع از ابتدای سال جاری تا شهریور ماه، ۳۲۸ هزار و ۵۴۳ نفر در صف دریافت وام فرزندآوری مانده‌اند و علیرغم تکمیل ثبت نام و مدارکشان همچنان وام فرزندآوری را دریافت نکرده‌اند. »

به گفته وی، تهران با ۱۲.۰۷ درصد، اصفهان با ۸.۰۴ درصد، فارس با ۶.۴۴ درصد، خوزستان با ۵.۸۳ درصد، آذربایجان شرقی با ۴.۳۴ درصد و کرمان با ۴.۰۶ درصد بیشترین آمار پرداختی‌های وام فرزندآوری در بازه زمانی ابتدای امسال تا پایان شهریور ماه را به خود اختصاص داده‌اند.

«سربازی نرفته‌ها» و غم دریافت نکردن «وام فرزندآوری» و «وام ازدواج»

موانع پرداخت وام فرزندآوری به همینجا ختم نمی‌شود و تا کنون پدران «سربازی نرفته» نیز از دریافت این تسهیلات منع بوده‌اند چراکه بنا بر اعلام سازمان وظیفه عمومی فراجا، به مشمولان غایب تسهیلات بانکی داده نمی‌شود.

مسئولان وزارت ورزش و جوانان نیز نهایتا  اعلام کردند «در خصوص پرداخت وام فرزندآوری هرچه پیگیری کردیم به نتیجه‌ای نرسیدیم چراکه تصمیم گیری بر عهده نظام وظیفه است.»

از سوی دیگر گرچه در حال حاضر دیگر وضعیت نظام وظیفه به عنوان “شرط” پرداخت وام ازدواج مطرح نیست و به گفته مسئولان بسیاری از بانک‌ها این وام را به افرادی که سربازی نرفته باشند نیز پرداخت می کنند، اما این موضوع برای تمام شعب بانکی عمومیت ندارد و مسیر دریافت وام ازدواج برای سربازی نرفته‌ها همچنان هموار نیست.

به گفته مسئولین، موانع قانونی همچون بدهی مالیاتی، بدهی به افراد و مشمولان غایب نظام وظیفه باعث شده که امکان دریافت وام ازدواج نباشد و این یعنی بالغ بر یک میلیون نفر از این تسهیلات برخوردار نمی‌شوند

به پدران «سربازی نرفته‌» وام «فرزندآوری» و «وام ازدواج» تعلق خواهد گرفت

با این حال اخیرا محسن دهنوی عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب دو فوریت طرح “الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت” در مجلس، به ایسنا گفته است: «تا کنون مشمولان غایب نظام وظیفه و یا آنهایی که بدهی بانکی و بدهی مالیاتی داشتند نمی‌توانستند از تسهیلات ازدواج و فرزندآوری استفاده کنند. ما در این طرح دوفوریتی به دنبال این هستیم که این ممنوعیت قانونی برداشته شود و همه جوانان بتوانند از تسهیلات فرزندآوری و ازدواج استفاده کنند.»

وی همچنین با بیان اینکه کلیات این طرح هفته آینده در مجلس بررسی می‌شود که در صورت تصویب کلیات، مجلس وارد جزئیات خواهد شد، گفته است: «در صورت تصویب نهایی این طرح ممنوعیت‌های موجود در قوانین دیگر که مانع دریافت وام ازدواج و وام فرزندآوری می‌شد، برداشته خواهد شد و بر اساس آن جمعیت یک میلیونی باقیمانده از جوانان می‌توانند از تسهیلات ازدواج و فرزندآوری برخوردار شوند. منابع اعطای این تسهیلات هم در تبصره ۱۶ قانون بودجه سال جاری دیده شده است.»

به گفته دهنوی، اگر این طرح تصویب شود همه مشمولان در قانون جوانی جمعیت و قوانین عادی می‌توانند وام ازدواج و فرزندآوری بگیرند و هیچ قانون دیگری مانع دریافت این تسهیلات نمی‌شود، یعنی اگر کسی مشمول غایب نظام وظیفه هم بود باید وام ازدواج و فرزندآوری بگیرد.

طبق اعلام بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تاکنون ۶۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به ارزش ۸۲.۶ هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است که این امر بیانگر رشد ۵۱ درصدی در اعطای این تسهیلات نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

مبلغ وام ازدواج نیز در سال جاری برای دختران زیر ۲۳ سال و پسران زیر ۲۵ سال ۱۵۰ میلیون تومان و برای سایرین ۱۲۰ میلیون تومان است.

مدت بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج ۱۰ ساله با نرخ کارمزد ۴ درصد است و با اعتبارسنجی و سفته و یا یک ضامن معتبر پرداخت می‌شود.

همچنین از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور، استان تهران حدود ۱۳ درصد از پرداختی‌های وام ازدواج در کل کشور را به خود اختصاص داده است و پس از تهران، خراسان رضوی با ۷.۵۰ درصد، فارس با ۵.۸۳ درصد، آذربایجان شرقی با ۵.۱۹ درصد، سیستان و بلوچستان با ۴.۷۱ درصد، آذربایجان غربی با ۴.۴۴ درصد و کرمان با ۴.۲۶ درصد در صدر پرداختی‌های وام ازدواج قرار دارند.

آمارهای اعلامی در خصوص میزان پرداختی های وام ازدواج از سوی بانک مرکزی در حالی است که به گفته مسئولین در حال حاضر تنها ۳۰ درصد از جمعیت متقاضی این وام توانسته‌اند وام ازدواج خود را دریافت کنند که به گفته عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با تصویب طرح یاد شده تمام محدودیت‌های گیرندگان وام ازدواج برطرف خواهد شد.

متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج می‌توانند برای ثبت نام به آدرس ve.cbi.ir و متقاضیان دریافت تسهیلات فرزندآوری به آدرس https://ve.cbi.ir/VC/DefaultVC.aspx مراجعه کنند.

شرایط جدید وام‌دهی به بدهکاران بانکی، مالیاتی و دارندگان چک برگشتی

مجلس تصویب کرد که بدهکاران غیرجاری بانکی و بدهکاران‌قطعی مالیاتی و دارندگان چک برگشتی که مشمول قانون جوانی‌جمعیت و فرزندآوری می شوند نیمی از بدهی را بدهند تا وام جدید بگیرند
مجلس مانع‌تراشی بانک‌ها برای اعطای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری را نادیده گرفت و با اصلاح قانونی که مهرماه پارسال مصوب کرده بود مسیر دریافت تسهیلات بانکی برای بدهکاران بانکی و دارندگان چک‌های برگشتی را باز کرد. بانک‌ها در اجرای قانون جوانی جمعیت و تحکیم خانواده دست رد به سینه مردم می‌زدند و افرادی که شرایط دریافت وام داشتند؛ ولی توانایی پرداخت اقساط آن را نداشتند؛ امتیاز خود را به دیگران می‌فروختند. ایجاد بازار ثانویه برای خرید و فروش تسهیلات وام ازدواج و فرزندآوری هنوز هم پررونق است.

با اصلاح این قانون که امروز در مجلس تصویب شد حتی دارندگان چک‌های برگشتی و بدهکاران بانکی و مالیاتی می‌توانند دوباره وام ودیعه مسکن، ‌وام ازدواج و فرزندآوری دریافت کنند. اما چگونه؟

با پیوست یک ماده به «ماده‌واحده ۷۱ مکرر قانون جوانی جمعیت و تحکیم خانواده» که می‌گوید اگر در اجرای مواد این قانون برای استفاده از امتیازات و تسهیلات، ‌ باهدف تشویق فرزندآوری، ازدواج و ودیعه مسکن، چنانچه به‌موجب قوانین خاصی، پرداخت این تسهیلات یا ارائه امتیازات، موکول به رعایت شرایط معین و یا مشمول ممنوعیت شده باشد، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف‌اند اعطای تسهیلات و امتیازات فوق را فقط با رعایت این قانون انجام دهند.

بدهکاران نیمی از بدهی را بدهند وام جدید بگیرند

همچنین مجلس تصویب کرد اگر متقاضیان موضوع این قانون دارای بدهی قطعی مالیاتی یا بدهی غیرجاری به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی یا دارای چک برگشتی باشند، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف‌اند با درخواست متقاضی، تسهیلات موضوع این قانون را پس از تسویه حداقل پنجاه‌درصد  بدهی‌ها و تعهدات مذکور از محل این تسهیلات، پرداخت کنند.

این مصوبه مجلس سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی، اجرا می‌شود. مجلس همچنین بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را موظف کرد تا اولویت پرداخت تسهیلات  تکلیفی را  تغییر دهند و موضوع ازدواج و فرزندآوری را در اولویت قرار دهند.

همچنین به بانک‌ها تکلیف شده است از مردم  به‌عنوان وثیقه یا حساب یارانه افراد، یا سهام و سایر دارایی‌های مالی و یا  یک سفته را بپذیرند.