گرچه ژنتیک و عوامل محیطی مانند صداها از علل اصلی کاهش شنوایی در افراد هستند، اما روش هایی برای پیشگیری از افت شنوایی و حتی تقویت آن وجود دارد.
عوامل موثر بر تقویت شنوایی
سن و سر و صدا باعث می شوند افراد به مرور زمان شنوایی خود را از دست دهند. هرچه مسن تر می شوید، سلولهای موجود در گوش داخلی شما در حال تجزیه شدن هستند و قادر به برداشتن برخی از ارتعاشات صدا نیست و سابقاً قادر به برداشتن نیستند. علاوه بر این، صدای بلند با صدای زیاد می تواند به سلولهای مو درون گوش آسیب برساند و منجر به کم شنوایی زودرس شود.
آیا گرفتار مشکلات شنوایی شدهاید؟ این چند توصیه بهظاهر بیربط میتواند پاسخ مشکلتان باشد.
تقویت شنوایی با ورزش
هرچه تحرک شما بیشتر باشد، شنواییتان نیز بهتر است. ورزش به خصوص فعالیتهای هوازی، مانند دوچرخهسواری و پیادهروی، اکسیژن بیشتری به ریهها میرسانند و جریان خون را در سراسر بدن بیشتر میکنند، از جمله در گوشها و همین امر شنوایی را تقویت میکند.
محققان می گویند: بازی های ورزشی موجب تقویت قوه شنوایی می شود.
مطالعات نشان می دهد بازی های ورزشی موجب بهبود توانایی مغز در پردازش اصوات می شود که می تواند منجر به ایجاد درمان های جدیدی برای افراد دارای مشکلات شنوایی شود.
از اینرو محققان عنوان می کنند افرادی که ورزش های نظیر فوتبال و هاکی بازی می کنند مغز سالم تری دارند و فریادهای مربی و هم تیمی های شان را بهتر پردازش کرده و می شنوند.
- حداقل دو ساعت در هفته پیاده روی
- دوچرخه سواری و شنا حداقل به مدت ۳۰-۲۰ دقیقه در هر زمان، ۵ روز در هفته
وزن کم کنید
چاقی و اضافه وزن خطر افت شنوایی را افزایش می دهد. علت آن است که عوامل مرتبط با اضافه وزن و چاقی مانند فشار خون بالا، به طور قابل توجهی جریان خون گوش داخلی را کم می کنند.
از گوش پاک کن برای تمیز کردن عمقی کانال گوش استفاده نکنید
بعضی اوقات جرم یا موم گوش می تواند کانال گوش خارجی را مسدود کند. این یک دلیل بسیار شایع در کاهش شنوایی رسانا است. به طور کلی موم گوش دارای خاصیت ضد باکتریایی محافظتی است و وقتی آن به مقدار کم باشد، نسبتاً سالم است. در بیشتر اوقات کانال های گوش، خود تمیز می شوند، اما در بعضی موارد گرفتگی یا آسیب دیده می شوند که می تواند باعث کم شنوایی جزئی شود.
از استفاده از گوش پاک کن خودداری کنید. شما باید از تمیز کردن گوش های خود با گوش پاک کن خودداری کنید زیرا ممکن است موم را عمیق تر وارد کانال گوش کنید.
بهتر است روشهای ایمن تری مانند چکاندن قطره روغن معدنی یا روغن بچه را در گرفتگی گوش در نظر بگیرید.
می توانید از پراکسید هیدروژن استفاده کنید. قطره های پراکسید هیدروژن را می توان برای تمیز کردن گوش ها و حل راحت موم گوش استفاده کرد ، اما ممکن است برای چند دقیقه احساس سوزش خفیف ایجاد کند.
سیگار نکشید
نتایج مطالعه ای که بر روی تعداد بالایی از بالغین ۴۸ تا ۹۲ ساله انجام شد نشان داد که افراد سیگاری بیشتر از غیر سیگاری ها به اختلالات شنوایی و کاهش شنوایی مبتلا می شوند.
فراموش نکنید خطرات سیگار فقط برای فرد سیگاری نیست. تمام افرادی که به طور مستقیم و غیر مستقیم در مواجهه با دود سیگار قرار دارند، یعنی اطرافیان فرد سیگاری نیز تحت تاثیر آسیب های سیگار قرار خواهند گرفت.
از صداهای بلند پرهیز کنید
هنگامی که در طی مدت طولانی در معرض سر و صداهای بلند قرار می گیریم، بدون آنکه متوجه شویم، به تدریج شروع به از دست دادن شنوایی خواهیم کرد. آسیب در معرض سر و صدای زیاد قرار گرفتن، معمولاً تدریجی است، بنابراین تا زمانی که علائم برجسته تر نشود، این نکته قابل توجه نخواهد بود. قرار گرفتن در معرض سر و صدا با صدای بلند همچنین می توانید علت وزوز گوش باشد، که پس از آن می تواند به از دست دادن شنوایی در هر دو گوش منجر شود.
این مهم است که از گوش های خود در برابر سر و صداهای فوق العاده بلند که در کنسرت ها، کافه ها، کلوپ های شبانه، کار در جاده ها، مسابقات ورزشی و موارد دیگر وجود دارد محافظت کنید.
- از منبع سر و صدای بلند دور شوید.
- هر ۱۵ دقیقه در سر و صدا، استراحت کنید.
- حدود ۱۸ ساعت به گوش خود استراحت دهید تا پس از قرار گرفتن در معرض سر و صدای بیش از حد، بهبود یابد.
- در جاهای شلوغ و پرسر و صدا از محافظ های گوش استفاده کنید.
استفاده از هدفون با صدای بلند
هنگام گوش دادن به موسیقی با هدفون محتاط باشید. پخش موسیقی با صدای بلند از طریق هدفون می تواند یکی از خطرناک ترین کارهایی باشد که می توانید برای سلامتی شنوایی خود انجام دهید. دلیل این امر این است که وقتی هدفون را می گذارید، سعی می کنید صداهای خارجی را نیز قطع کنید که باعث می شود حجم موسیقی در بالاترین سطح قرار گیرد. به یاد داشته باشید که کم کردن حجم موسیقی حتی فقط یک بیت کوچک می تواند تفاوت زیادی در سلامت شما ایجاد کند.
- به جای زیاد کردن صدا برای نشنیدن صداهای خارجی، از هدفون های استفاده کنید که از ورود صدای بیرون به داخل گوش جلوگیری می کند.
- میزان صدا را تا جایی تنظیم کنید که بتوانید موسیقی را به راحتی بشنوید ، اما نه بیشتر.
- از پخش موسیقی بیش از ۶۰٪ حداکثر حجم خودداری کنید.
- بیش از ۱ ساعت پیوسته از هدفون خود استفاده نکنید. هر از گاهی سعی کنید حداقل ۱۰ دقیقه استراحت کنید تا گوش های شما نفس بکشد و از آنها در برابر عفونت محافظت کند.
به تغذیه خود اهمیت دهید
غذاهای چرب می توانند خون رسانی به گوش ها (به دلیل ایجاد کلسترول) و سایر قسمت های بدن را کاهش دهند.
سعی کنید ماهی هایی مانند سالمون ، ماهی قزل آلا و شاه ماهی را بخورید ، آجیل ، دانه و غلات کامل و از همه مهمتر سبزیجات و میوه های تازه را در برنامه روزمره غذایی خود قرار دهید.
کمبود ویتامین B12 می تواند با اختلال شنوایی مرتبط با سن مرتبط باشد.
به مقدار کافی ویتامین B3 + ویتامین B6 دریافت کنید. ویتامین B3 با ایجاد گسترش رگ های خونی کوچک ، باعث گردش خون در گوش ها و کل بدن می شود. ویتامین B6 برای عملکرد اعصاب سالم مورد نیاز است.
ویتامین B12 و ویتامین B9 (فولات) نقش مهمی در عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی و همچنین در شکل گیری خون و DNA دارند. کمبود ویتامین B12 می تواند با اختلال شنوایی مرتبط با سن مرتبط باشد، بنابراین مصرف مقادیر کافی این ویتامین ها از طریق مواد غذایی یا مکمل ها بسیار مهم است.
تقویت شنوایی با مصرف آووکادو
این میوه گرمسیری سرشار از منیزیم است که شما را از ضعف شنوایی در اثر صداهای بلند حفظ میکند. فقط موقع خرید این میوه، خاطرجمع شوید که پوست آن یکدست تیره شده باشد و وقتی فشارش میدهید کمی نرم باشد، البته نه زیاد. میتوانید آووکادوی رسیده را تا دو سه روز دریخچال نگه دارید.
داروهای مصرفی خود را چک کنید
اگر شما مبتلا به مشکل شنوایی هستید، بهتر است قبل از هر اقدامی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرده و وضعیت شنوایی تان را بررسی کنید. همچنین به پزشک معالج خود داروهایی را که مصرف می کنید بگویید. برخی داروها اتوتوکسیک هستند، یعنی برای سلول های شنوایی کشنده اند و می توانند باعث کاهش شنوایی شوند. مانند:
– ضد افسردگی ها: داروهایی مانند فلوکستین و آمی تریپتیلین
– آنتی بیوتیک ها: مانند اریترومایسین، جنتامایسین و تتراسایکلین
– داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): مانند آسپیرین و ایبوپروفن
اگر علت افت شنوایی در شما نیز مصرف طولانی مدت این گونه داروهاست، بهتر است تحت نظر پزشک خود مصرف آنها را قطع کنید و نوع دیگری از داروها را جایگزین کنید. بدون شک این تغییرات دارویی باعث بهتر شدن شنوایی شما خواهد شد.
مراقبت از دندان ها را فراموش نکنید
با افزایش سن، هرچه تعداد دندانهایی که حفظ کردهاید بیشتر باشد، شنواییتان هم بهتر خواهد بود. به نظر میرسد هر دندانی که از دست میرود خطر از دست دادن شنوایی را دو برابر میکند. دانشمندان از علت این مساله مطمئن نیستند، اما حدس میزنند به تغییر وضعیت فک مربوط باشد و شاید نبودِ فعالیت ماهیچهای بر شیپور یا لوله استاش گوش اثر میگذارد.
مشکل خروپف شریک زندگیتان را حل کنید
شاید هیچوقت نشنیده باشید که خروپف میتواند روی شنوایی شما آثار سوء داشته باشد. به گفته پژوهشگرها، سروصدای ناشی از خروپف میتواند از لحاظ شدت صدا بلندتر از میزان میانگین ترافیک شهری باشد. قرارگیری مکرر در معرض صدای بلند بهمرور زمان به گوشهای شما آسیب میرساند.
تقویت شنوایی با برگ درخت کهندار یا گینکو (ginkgo biloba)
مطالعات متعدد نشان داده است که این گیاه واقعا میتواند شنوایی را بهشکل چشمگیری بهبود بخشد و حتی ترمیم و درمان کند.
از این مکمل گیاهی روزی دو بار بین ۱۲ تا ۱۲۰ میلیگرم، بسته به شدت مشکل شنواییتان، مصرف کنید.
از استرس دوری کنید
مطالعه جدیدی که توسط دانشگاه پنسیلوانیا انجام شده نشان می دهد که بین کم شنوایی و شرایط روانی مانند اضطراب و افسردگی ارتباط وجود دارد.
استرس سلامت گوش های شما را شدیدا تهدید می کند. مطالعات نشان داده اند که ترکیبات شیمیایی به نام دینورفین ها با تحریک التهاب در مغز به استرس پاسخ می دهند. این التهاب نه تنها کاهش شنوایی را تشدید می کند، بلکه باعث اختلالات شنوایی مانند وزوز گوش نیز خواهد شد.
آدامس بجوید
جویدن آدامس می تواند خطر افت شنوایی را کاهش دهد. شاید با انحراف مغز از استرس که ممکن است باعث مداخله در پردازش صدا نیز شود.
تقویت شنوایی با تمرینات مغزی
برخی از تمرینات مغزی مانند حل پازل ،سودوکو و … می توانند آب مغز شما را به جریان بیندازند. مغز انسان نقش بسیار مهمی در پردازش اطلاعات صوتی که گوش هایمان دریافت می کند و ما نمی توانیم آن را نادیده بگیریم، بازی می کند.
تمرین پیدا کردن منبع صدا را تمرین کنید. چشمان خود را ببندید و سپس از کسی بخواهید که بی سر و صدا به قسمت های مختلف اتاق یا خانه برود و سروصدا ایجاد کنید. سپس شما باید جهت صدا و فاصله را مشخص کنید.
انواع مختلف صداها را تمرین کنید. به یک مکان نسبتاً ساکت بروید ، چشمان خود را ببندید و سعی کنید تمام صداهای مختلف موجود در محیط خود را شناسایی کنید. سعی کنید صداهای مختلفی را که می توانید بشنوید ، نزدیک و از راه دور بشناسید و تشخیص دهید. هرچه بیشتر این تمرین را انجام دهید ، صداهای بیشتری نیز خواهید توانست تشخیص دهید.
تقویت شنوایی با تمرینات یوگا
برخی از تمرینات یوگا وجود دارد که می تواند به شنوایی شما نیز کمک کند! هدف اصلی این تمرینات یوگا افزایش گردش خون در گوش و سپس در مغز شماست. افزایش گردش خون به عملکردهای عصبی کمک می کند و زباله ها و سموم را از بین می برد.
حرکت های یوگا با تمرینات تنفس عمیق باعث افزایش جریان خون اکسیژن به گوش می شوند. علاوه بر این ، کشش و شل شدن عضلات انجام شده در طول یوگا تأثیر مثبتی بر قلب ، گردش خون و فشار خون دارد.
تاداسانا یک تمرین کششی و تنفسی مناسب برای کل بدن است. تاداسانا بازوها ، قفسه سینه ، عضلات شکمی ، ستون فقرات و عضلات ساق پا را دراز کرده و تعادل به شما می بخشد.
تریکونازانا باعث افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات ، تصحیح موقعیت شانه ها می شود. سردردها را تسکین می دهد ، جریان خون را افزایش می دهد ، ماساژ می دهد و اندام های لگن را به همراه رباط های بازوها و پاها تن می کند.
گوشهایتان را در منزل شستشو دهید
اگر گوشهایتان جرم گرفته است و مطمئنید مشکل دیگری مانند عفونت ندارید، لازم نیست به پزشک مراجعه کنید. خودتان میتوانید گوشتان را شستوشو دهید.
به داروخانه بروید و یک شیشه کوچک هیدروژن پروکساید ۳ درصد و یک قطرهچکان بگیرید. یک قاشق چایخوری پروکساید را با ۲/۵ قاشق غذاخوری آب گرم مخلوط کنید و توی قطرهچکان بکشید. سرتان را به یک سو کج کنید و محلول را قطرهقطره توی گوشی که گرفته بریزید.
هرگز قطرهچکان را در گوش خود فرو نکنید. از قلقلی که توی گوشتان حس میکنید و میشنوید نگران نشوید. حبابها کمک میکند جرم گوش، که آب گرم نرم کرده است، شل شود. بعد از چند ثانیه قلقلها تمام میشود، سرتان را به سمت دیگر بچرخانید تا مایع و جرم دردساز بیرون بریزد.
نکته مهم : در صورت تغییر ناگهانی در شنوایی ، حتماً به پزشک مراجعه کنید، این می تواند نشانه ای از سایر مشکلات جدی پزشکی باشد.