گرچه بهار فصل شکفتن، نشاط و سرزندگی است و با آمدنش هوا دلپذیر و روزها طولانی تر می شود، اما برخی دچار کسلی، سر درد، بیحالی و خواب آلودگی فصل بهار می شوند. مدام خمیازه می کشند و فقط دوست دارند بخوابند. گاه این کسالت و خواب آلودگی به حدی شدید است که کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. حتی حضور در طبیعت و چند ساعت پیاده روی چنان برای فرد خستگی به بار میآورد که احساس میکند با یک هفته خواب و استراحت نیز نمیتواند این خستگی را از تن بیرون کند. اگر شما هم یکی از این افراد هستید توصیه میکنیم این مطلب را حتما مطالعه کنید.
علت خواب آلودگی در بهار
بدن انسانها نیز درست مثل بدن حیوانات، سوخت و ساز (متابولیسم) و سطح هورمون را متناسب با محرکهای خارجی مانند نور و دما تغییر میدهد. به گفته بسیاری از محققین، بیحالی فصل بهار نوعی عکسالعمل رایج بدن انسان نسبت به تغییراتی است که در طبیعت اتفاق میافتد. از آنجا که مدت زمان تابش نور خورشید به علت طولانی شدن روز، در فصل بهار افزایش پیدا میکند، بدن برای تطبیق با شرایط جدید نیازمند زمان است.
- خواب آلودگی بهاری به دلایلی وابسته به مزاج افراد بروز می کند و با تغییرات در برنامه غذایی روزانه قابل کنترل و کاهش است.
- خواب آلودگی میتواند به علت تنظیم نبودن ساعت بیولوژیک بدن باشد.
- کمبود جریان خون و انرژی کافی در مغز و اندامها باعث خواب آلودگی در بهار میشود.
- در بهار، مویرگها گشاد میشوند و جریان خون در سطح بدن بیشتر میباشد و خون کمتری به اندامها و مغز میرسد.
- در بهار، سوخت و ساز بدن بیشتر میشود و مصرف اکسیژن زیاد میشود که باعث کاهش ذخیره اکسیژن مغز میشود.
- درجه حرارت بدن بالا می رود, رگ های خونی منبسط می شوند و فشار خون پایین می رود.
- در بهار، سوخت و ساز بدن بیشتر می شود و مصرف اکسیژن زیاد می شود که باعث کاهش ذخیره اکسیژن مغز می شود.
- در طول زمستان, بدن ما به دلیل کاهش فعالیت فیزیکی، هورمون های سروتونینش (کاهنده استرس و تقویت شادی) کم می شود.
- افزایش کورتیزول در اثر افزایش تهدیدات محیطی نیز افزایش می یابد. در نتیجه برخی از ما احساس کسالت, انگیزه کمتری, سرزندگی و خستگی را به ویژه در اواخر فصل زمستان احساس می کنیم.
- کمبود سرزندگی ممکن است به دلیل کمبود ویتامین در بدن هم باشد. برای مثال, ویتامین Dو C به دسترسی به نور خورشید و میوه ها و سبزیجات تازه وابسته هستند.
علائم خواب آلودگی و خستگی فصل بهار
علائم خستگی فصل بهار میتواند در افراد مختلف به شکلهای گوناگون ظاهر شود. رایجترین علائم آن عبارتند از :
- سرگیجه و سر درد
- دشواری در توجه و تمرکز
- افسردگیهای کوتاه مدت
- افزایش تحریکپذیری
- کاهش اشتها
- ضعیفشدن حافظه
- خواب آلودگی
- واکنش های آهسته در پاسخ به محرک ها
- تفکر انتقادی
- کاهش انرژی
- بیقراری و اضطراب
- خستگی مداوم
- توهم
- آهسته سخن گفتن
- مشکلات یادآوری
- کاهش کارایی فرد
چه افرادی بیشتر دچار خواب آلودگی میشوند؟
- زنان
- افراد مسن
- سفید پوستان
- افرادی که مشکل قلبی، مغزی و عروقی مزمن دارند.
- افرادی که از مغز خود استفاده زیادی می کنند.
- کسانی که قوای بدنی ضعیفی دارند.
- کسانی که فشار خون ناپایداری دارند.
- افرادی که در زمستان فعالیت بدنی بسیار کمی داشتهاند.
آمار نشان می دهد که در افراد خواب آلود، به علت عدم هوشیاری، تصادفات رانندگی بیشتر می شود.
روش های پیشگیری و بهبود حالت خواب آلودگی بهاری
با تغییر برخی عادات غذایی و سبک زندگی می توانید با حس خواب آلودگی این فصل مبارزه کنید.
تغذیه مناسب
- مصرف غذاهای لطیف در فصل بهار علاوه بر اینکه سلامت شما را تضمین میکند، از کسالت و خواب آلودگی در طول روز نیز جلوگیری میکند.
- در فصل بهار، صبحانه کامل بخورید.
- در وعده صبحانه، میوه ، بلغور جو دو سر، ماست یا کورن فلکس، شیر و عسل و نانسبوسدار بخورید. این صبحانه سبک بوده و نشاط شما را در طول روز حفظ میکند.
- از خوردن ارده و شیره انگور در این فصل حتما خودداری کنید.
- پرخوری نکنید.
- در طول روز غذاهای سنگین نخورید. زیرا بعد از خوردن غذا به دلیل اینکه دستگاه گوارش خون زیادی به خود جذب میکند، خونرسانی به مغز کم میشود.
- از غذاهای سبک و دارای مواد قندی استفاده کنید.
- از خوردن مواد غذایی گوشتی، کلهپاچه، گوشتهای فرآوری شده و کنسروها پرهیز کنید.
- از خوردن آجیلهای شور حتیالامکان بپرهیزید.
- از سبزیجات بهاری استفاده کنید.
- با سبزیجات محلی تان آش یا سوپ درست کنید.
- حداقل یک سوم از برنامه غذایی تان شامل سبزیجات تازه و میوه ها برای ویتامین C باشد.
- آش جو را در بهار فراموش نکنید.
- برای هوشیاری در طول روز، آب گرم و عسل را با هم مخلوط کرده و بنوشید.
- از مصرف زیاد غذاهای چرب دوری کنید.
- بهتر است در فصل بهار، غذاهای سبک مصرف کنید.
- غذاهای دارای تریپتوفان مثل شیر، ماست و دیگر لبنیات شما را به خواب می برند.
- از مصرف زیاد شیرینی ها و قند و شکر دوری کنید.
- پروتئین کافی مصرف کنید. منابع پروتئین عبارتند از: تخم مرغ، شیر و لبنیات، گوشت ها و حبوبات
- میوه و آب میوه تاره مصرف کنید. میوه ها پتاسیم فراوان دارند. پتاسیم باعث شادابی سلول ها می شود. کشمش، پرتقال، موز و سیب محتوی مقدار زیادی پتاسیم می باشند.
- سبزیجات تازه از قبیل: اسفناج و هویج به افزایش سوخت و ساز و دفع سموم از بدن کمک می کنند.
- نعناع به رفع خستگی و خواب آلودگی کمک می کند.
- از مصرف الکل و کافئین و تنباکو خودداری کنید.
- ادویهجات، فلفلسیاه و زنجبیل مناسب فصل بهار نیستند و مصرف آنها در این فصل توصیه نمیشود.
- زیاد نمک نخورید
- به طور کلی سعی کنید در فصل بهار رژیم غذایی تان را به سمت غذاهای گیاهی ببرید و کمتر مواد حیوانی مصرف کنید.
- مقدار زیادی آب بنوشید. آب سموم را از سیستم دفع پاک می کند و متابولیسم را افزایش می دهد. کم آبی می تواند باعث سردرد و خستگی شود.
- خوردن ذرت بو داده و خوردن غلات سبوس دار برای صبحانه بسیار مفید هستند.
- کمتر آجیل مصرف کنید.
- از الکل دوری کنید، چون تاثیر منفی بر سیستم عصبی دارد و منجر به انقباضات رگ های خونی می شود.
ورزش کنید
فعالیت بدنی مناسب و کافی در فصل بهار میتواند احساس رخوت، کسالت و خواب آلودگی را از ما دور کند. توصیه میشود ورزش و پیادهروی را در این فصل در برنامه روزمره خود داشته باشیم.
بهترین ساعات ورزش و پیادهروی در فصل بهار ساعات اولیه روز و اواخر روز است. صبح زود و هنگام غروب مناسبترین زمان برای ورزش و پیاده روی است.
ورزش باعث افزایش جریان خون و سوخت و ساز می شود و همینطور مقدار زیادی اکسیژن را به مغز می رساند و کمک به درمان خواب آلودگی می کند.
حتی ۱۵ دقیقه نور گرفتن از خورشید می تواند بدن شما را با مقدار کافی ویتامین D پر کند. ورزش کنید و ویتامین D بسازید و سطح انرژیتان را افزایش دهید.
ورزش هوازی متوسط مثل پیاده روی ۳۰ دقیقه ای یا دویدن را شروع کنید. تمرین مقاومتی با استفاده از وزنه آزاد نیز در افزایش سطح انرژی شما موثر است.
ماهیچه های خود را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه پس از ورزش کشش دهید، تا به بدن خود کمک کنید اثرات جانبی ورزش در سیستم را کاهش دهد و از درد جلوگیری کند.
خواب کافی
- در طی شب، خواب کافی داشته باشید و صبح، ورزش کنید تا بدنتان پرانرژی گردد.
- بیشتر بزرگسالان نیاز به ۸ ساعت خواب شبانه دارند.
- نوجوانان نیاز به ۹ ساعت و بیشتر، خواب شبانه دارند.
- هر شب ۱۵ دقیقه زودتر به رختخواب بروید، تا زمان مناسب خوابیدن برای شما معلوم شود و صبح روز بعد با احساس خوشایندی از خواب برخیزید. این کار باعث تنظیم ساعت بیولوژیک بدن می گردد.
- در زمان خوابیدن به رختخواب بروید. از کتاب خواندن، تماشای تلویزیون و غذاخوردن در رختخواب خودداری کنید.
- هر روز سر یک ساعت معین به رختخواب بروید و سر یک ساعت معین از خواب بیدار شوید.
- در طول روز ۱۵ تا ۳۰ دقیقه چرت بزنید.
- اتاق خوابتان را با دمای معتدل، تاریک و آرام نمایید.
- قبل از خواب شب، غذای زیاد و سنگین نخورید و ورزش شدید نکنید.
- دوش آب گرم بگیرید و سپس به رختخواب خنک بروید. این کار باعث می شود که دمای بدن پایین بیاید و بهتر بخوابید.
- به محض اینکه چشم هایتان را باز می کنید, چند دقیقه دیگر در رختخواب بمانید. به افکار مثبت فکر کنید. به مردم و چیزهایی که در زندگی شما ممنون هستند فکر کنید.
- فهرست کارهای روز بعد خود را کنار رختخواب خود بگذارید تا صبح روز بعد با دیدن این فهرست، خواب نمانید.
خون بدهید
فصل بهار زمان مناسبی برای خون دادن است.
حجامت کردن در بهار، غلظت خون را کاهش میدهد و بدن را پاکسازی میکند که همهی این موارد در نشاط ما در طول روز موثر خواهد بود.
سایر توصیه ها برای کاهش خواب آلودگی فصل بهار
- مطالب جالب بخوانید.
- از افکار منفی دوری کنید. این افکار باعث خواب آلودگی می گردند.
- شستن صورت با آب سرد نیز مفید است.
- از اضافه وزن و فشار خون بالا اجتناب کنید.
- سطح استرس را کاهش دهید.
- دمای محیط و رطوبت را در سطوح مناسب حفظ کنید.
- زمان بیشتری را صرف شرکت در فعالیت های لذت بخش کنید، تا در فعالیت های شدید و سنگین.
- بهتر است بعد از ورزش و یا بعد از صبحانه دوش بگیرید.
- شما باید با آب سرد حمام بکنید، زیرا رگ های خونی را تقویت خواهد کرد و گردش خون را نیز تحریک می کند.
- ۱۰ بار در روز نفس عمیق بکشید.
- فعالیت هایی که دوست دارید را انجام دهید و در طول روز استراحت کنید. این به بدن کمک می کند تا استراحت کند و آرام شود.
- یوگا، مدیتیشن یا هر نوع کار مشابه را امتحان کنید.
- بر روی احساس خستگی خود تمرکز نکنید. سعی کنید این فکر را از ذهن خود حذف کنید.
طرز فکر خود را عوض کنید و مثبت فکر کنید. اگر این کار جواب نمی دهد، پس سعی کنید در طول روز در محل کار استراحت کنید. برای مثال، قهوه خود را بردارید و برای یک گپ کوچک به سمت میز هم کار خود بروید. این کار به شما کمک می کند انرژی خود را شارژ کرده و ذهن تان را تازه کنید. این یک موقعیت برد – برد برای هر دو طرف است، زیرا این یک اثر مشابه برای هم کارتان دارد.
آیا خوابیدن زیاد به رفع خستگی و خواب آلودگی کمک می کند؟
خیر. خواب زیاد، قشر مغز را بی حس می کند و باعث خواب آلودگی بیشتر می گردد. بلکه داشتن یک برنامه غذایی صحیح، برنامه منظم خواب و فعالیت بدنی باعث می شود تا بتوانید از این خواب آلودگی در امان مانید.
خواب آلودگی در بهار طبیعی است و معمولا خود به خود از بین می رود. اما می تواند نشانه ای از بیماری فشار خون بالا و قند خون بالا هم باشد، لذا اگر این خواب آلودگی ادامه داشت، به پزشک مراجعه نمایید.